Ẩm thực Đồng Nai

Các món ăn quen thuộc của người Biên Hòa - Đồng Nai trong thói quen ngày ăn ba bữa thông thường: cháo đậu ăn với cá lóc kho tiêu, cháo đậu nước cốt dừa, canh bầu nấu với cá trê vàng, cá lóc kho thơm, canh chua cá lóc, mắm kho ghém rau sống, mắm đồng chưng trứng, canh khổ qua dồn thịt...

Kỹ thuật làm món của người Đồng Nai cũng khá chăm chút, nhiều kiểu cách.

- Món hầm là một cách nấu thật nhừ thịt heo, thịt bò, với một ít nước, tương tự như món tiềm của người Trung Hoa.

- Canh là món có nhiều nước, thường nấu hỗn hợp thịt cá với các loại rau vị mát, mà phổ biến và đặc trưng nhất là canh chua cá lóc với me làm chua và các loại bạc hà, giá, đậu bắp, bắp chuối, rau om, ớt sừng...

- Luộc là kiểu nấu chín đơn giản các loại thực phẩm chỉ bằng nước sôi, nhưng cũng có nhiều cách: luộc chín, luộc nhừ, luộc sơ, trụng, nhúng, tái...

- Món xào, chiên là kỹ thuật dùng mỡ làm chín thức ăn khô hay có ít nước. Có nhiều loại: chiên mềm, chiên dòn, xào chua, xào chua ngọt, xào mặn...

- Rang là cách làm chín thực phẩm không dùng mỡ. Cua, tôm, ghẹ... rang me, rang muối là các món ăn đặc sản của vùng ven sông rạch. Để thưởng thức loại món này, du khách có thể tự nhiên dùng tay cầm trực tiếp thực phẩm để ăn thì mới thưởng thức được hết cái ngon trong nét mộc mạc ngọt ngào của nó.

- Um, riêm, khìa là những kiểu làm chín với thực phẩm có ướp gia vị trước. Riêng món khìa thường dùng trong các tiệc nhậu cho những người sành điệu.

- Món kho là nấu thực phẩm với mắm, muối làm mặn, là món dễ thực hiện nhưng cũng có nhiều cách: kho thường, kho tàu, kho khô, kho quéo, kho quệt, kho tộ, kho riêm, kho ngót, kho nước cốt dừa...

- Nướng là món rất dân dã nhưng cũng rất sang trọng và có nhiều loại. Thức nướng luôn phải thật tươi và thường có ướp một ít gia vị. Ngày nay, các nhà hàng ở Đồng Nai thường phục vụ thực khách với nhiều kiểu nướng: nướng lụi, nướng mọi, nướng đất sét, nướng rơm, nướng trui, nướng giấy bạc, nướng sa tế... Đặc biệt là với một số món nướng, thực khách có thể yêu cầu để được tự nướng tại bàn, để tận hưởng hương thơm của thịt chín và sự sốt dẻo của món ăn.

- Gỏi thông thường là món trộn nhiều loại rau với thịt, gà vịt, hoặc tôm cá. Người Đồng Nai thích ăn gà trộn gỏi (gà xé phay) với vị chua của chanh, cay của tiêu ớt, nồng của rau răm, giòn tươi của bắp chuối, vị ngọt của gà tơ... Gỏi bưởi là một đặc sản nổi tiếng của Đồng Nai. Gỏi bưởi gồm bưởi Biên hòa, loại vừa chín tới, còn hơi chua, xé nhỏ trộn với đu đủ, tép khô và rau thơm. Các loại gỏi sống, thường là cá sống, tôm sống, với kỹ thuật của đồng bằng Bắc Bộ lưu truyền vào Đồng Nai cũng đang là thứ đặc sản thu hút nhiều thực khách.

 

 

Đất Đồng Nai cũng rất giàu hoa trái, gần như quanh năm đều có trái cây, trong đó bưởi là thứ trái cây nổi tiếng nhất.

Biên Hòa có bưởi thanh trà; Thủ Đức nem nướng, Điện Bà Tây Ninh; Bưởi Đồng Nai nhiều nhất ở làng Tân Triều (huyện Vĩnh Cửu). Bưởi Tân Triều nổi tiếng trong nước và cả một số nước trên thế giới với vị chua ngọt dễ chịu, múi nhỏ mọng nước, có tác dụng tốt cho tim mạch. Ngày nay, du khách có thể theo tour, hoặc tự đến làng Tân Triều ( tỉnh lộ 24, qua khỏi Trung tâm Văn hóa Du lịch Bửu Long 10km) để được nằm nghỉ, cắm trại hay picnic ngay trong vườn bưởi, và tự tay chọn hái những quả bưởi trĩu cành, để tận hưởng vị ngọt thanh của đường hòa tan trong múi bưởi - một vị ngọt mát nhẹ nhàng giúp cho tinh thần sảng khoái..

Không thể không nhắc đền chôm chôm, sầu riêng - hai thứ đặc sản của các vườn cây Long Thành, Long Khánh.

Quả chôm chôm vỏ dày, thịt trắng trong, ngọt mát. Sầu riêng là loại đắt tiền nhất trong các

loại hoa quả Việt nam. Tên của loại quả này gắn liền với truyền thuyết về mối tình không thành của chàng hoàng tử láng giềng và cô gái Nam Bộ Việt Nam. Sầu riêng vỏ dày, cứng, có gai nhọn lởm chởm. Khi chín, chỉ cần dùng lưỡi dao tách nhẹ vào đường rãnh vỏ là thấy ngay những múi sầu riêng vàng ngà, óng ánh như được phết bơ. Hương sầu riêng rất đậm, quyến rũ đến lạ kỳ, bay rất xa và rất lâu tan trong không khí. Sầu riêng đã được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.

Tân Triều thuở xưa là một vùng đất hoang vu, một nơi khỉ ho cò gáy, dân cư thưa thớt, nằm phía tả ngạn sông Đồng Nai, cách tỉnh lỵ Biên Hòa cũ khoảng 10km. Năm 1869, nhà thờ Tân Triều được xây dựng, một cha xứ đã đem hai cây bưởi ổi về trồng trước sân nhà thờ, hằng năm cho trái sum suê.

 

 

 

Thấy vậy, người dân ở đây xin chiết nhánh bưởi về trồng. Và cứ thế nhân rộng ra cùng với một số giống bưởi khác... Không ngờ, hơn một thế kỷ sau, Tân Triều trở thành một làng bưởi nổi tiếng.

Với hương vị ngọt ngào, nhiều nước và "tốt mã", bưởi Tân Triều nổi tiếng làm thơm lây cho đất Biên Hòa, cho nên Biên Hòa được mệnh danh là xứ bưởi. Chị Lan, người bán bưởi lâu năm ở chợ Biên Hòa, cho biết: "Đa số khách mua bưởi đều là người lạ ở vùng khác đến, khách vãng lai chủ yếu thường mua bưởi để làm quà". Hiện nay trên địa bàn tỉnh Đồng Nai và một số nơi ngoài tỉnh đã xuất hiện nhiều sạp bán bưởi dọc theo các tuyến đường có khách du lịch đi qua như chợ Long Thành, ngã ba Tân Vạn, ngã ba Vũng Tàu, ngã ba Cát Lái... Ngoài ra còn có nhiều người bán bưởi dạo nữa. Bưởi có nhiều loại, nhưng được bán phổ biến là bưởi đường lá cam, bưởi đường cao núm, bưởi thanh da láng... Bà Thành, một lái bưởi ở Tân Triều, cho biết: "Tuy trên thị trường có bán nhiều loại bưởi như vậy, nhưng khách chỉ ưa chuộng hai loại bưởi là bưởi đường lá cam và bưởi đường cao núm. Bưởi đường lá cam trái nhỏ nhưng rất ngọt và nhiều nước. Còn bưởi đường cao núm tuy chất lượng không bằng bưởi đường lá cam nhưng đẹp mã, trái to, cân đối, để chưng, cúng kiếng rất đẹp".

Hằng năm cứ vào độ tháng tư, tháng năm âm lịch, bưởi bắt đầu ra hoạ Vào thời gian này, nếu có dịp đến Tân Triều bạn sẽ thấy hoa bưởi nở trắng vườn, tỏa ngát hương thơm Làng bưởi Tân Triều chỉ cách trung tâm thành phố Biên Hòa và khu du lịch Bửu Long không xa, du khách có thể đến tham quan bằng hai tuyến: đường bộ hoặc đường sông. Loại hình "du lịch vườn" hiện nay đang có sức hấp dẫn du khách và mang lại hiệu quả cao như du lịch vườn trái cây Long Thành, vườn trái cây Lái Thiêụ Từ tháng mười đến tháng mười hai là vào mùa bưởị Thời gian này không khí ở Tân Triều rộn ràng hẳn lên. Có nhiều mối lái từ miền Tây, miền Đông, miền Trung, Sài Gòn... đổ về, đi "ruồng" trong các vườn bưởi để mua.

Không thể không nhắc đến chôm chôm, sầu riêng - hai thứ đặc sản của các vườn cây Long Thành, Long Khánh.

Quả chôm chôm vỏ dày, thịt trắng trong, ngọt mát. Sầu riêng là loại đắt tiền nhất trong các loại hoa quả Việt nam. Tên của loại quả này gắn liền với truyền thuyết về mối tình không thành của chàng hoàng tử láng giềng và cô gái Nam Bộ Việt Nam. Sầu riêng vỏ dày, cứng, có gai nhọn lởm chởm. Khi chín, chỉ cần dùng lưỡi dao tách nhẹ vào đường rãnh vỏ là thấy ngay những múi sầu riêng vàng ngà, óng ánh như được phết bơ. Hương sầu riêng rất đậm, quyến rũ đến lạ kỳ. Sầu riêng đã được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.